Największa europejska twierdza górska powraca do świetności

SREBRNA GÓRA - gm. Stoszowice (inf. wł.). Na pograniczu Gór Sowich oraz Gór Bardzkich w XVIII stuleciu wzniesiono największą w Europie fortyfikację. Pomieściła m.in. 299 kazamat przewidzianych dla około 3 tysięcy żołnierzy. Tylko raz była oblężona, podczas wojny prusko-francuskiej zakończonej traktatem pokojowym. Obroniła się przed nacierającymi wojskami, ale w późniejszym okresie nie oparła się destrukcyjnemu działaniu człowieka oraz przyrody. Od kilkunastu lat, za sprawą gminnej spółki Twierdza Srebrna Góra, powraca do świetności. Mówiono o tym podczas wtorkowej (23 bm.) konferencji pt. "Od zapomnienia do źródła inspiracji".

Ogromne, ale jakże pozytywne zmiany zaszły w ostatnich dwóch dziesięcioleciach na obszarze zajmowanym przez srebrnogórską twierdzę. Szczególnie wiele poczyniono ich od czasu, gdy obiekt we władanie przejęła spółka gminna grupująca ludzi mocno z nim się utożsamiających. Wójtka Stoszowic Katarzyna Ruszkowska, na wstępie konferencji zamykającej realizację dwóch ważnych projektów w ramach mechanizmu finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2014 - 2021, podkreśliła zaangażowanie prezeski spółki Emilii Pawnuk i kierownika Grzegorza Basińskiego, a także wielu innych osób i instytucji w przedsięwzięcie o charakterze inwestycyjnym.

Niemal detalicznie zaprezentowano 18 lat przebiegu prac rewaloryzacyjnych na tym pomniku historii, dzięki którym - krok po kroku - wyrywano z niebywałego zagrożenia kolejne partie fortecy. Tylko osoby bezpośrednio zatrudnione przy tych zadaniach najlepiej wiedzą, ile wręcz krwawicy trzeba było wykonać, aby wyrwać z ratowanych murów wiekowych budowli ogromne korzenie drzew w nie wrastających, poradzić sobie z "odkrywaniem" kolejnych metrów zawalonych gruzem oraz ziemią potern, kazamt i korytarzy, odtworzyć brakujące fragmenty ścian bastionowych. Swoimi doświadczeniami podzielili się m.ini. dr hab. arch. Piotr Molski z Politechniki Warszawskiej i Piotr Kordek z Fest Grupy.

- Między innymi podjęliśmy się niemałego wysiłku związanego z odtworzeniem czterech mostów w obrębie twierdzy, w tym zwodzonego, którego udostępnienie nastąpi akurat dzisiaj - zaznaczyła E. Pawnuk. - To 12-metrowy most, jedyny taki w Europie, odtworzony na podstawie źródeł historycznych, z połączeniami ciesielskimi z tamtego okresu. Autorem projektu jest Maciej Małachowicz... A w ogóle to projekty był związane z udostępnieniem do zwiedzania zupełnie nowych miejsc na twierdzy i wyposażeniem tych przestrzeni np. wystawy jej dotyczących czy pozwalających ugościć turystów. Do tej pory trasa wędrowna  po obiekcie pokazywała jak żył żołnierz w XVIII wieku. Nowa trasa, którą otworzymy w Dniu Dziecka tego roku, przybliży sposób budowy twierdzy w Srebrnej Górze w niespełna 12 lat. Będzie to możliwe na podstawie replik maszyn i urządzeń, przy których pomocy ją wznoszono, oraz ekspozycji tematycznych. W ogóle koszt tych dwóch zrealizowanych projektów inwestycyjnych, to kwota ponad 52 mln zł.

Na nowej, około kilometrowej długości trasie znajdą się budynki warsztatowe, gdzie zwiedzającym rzemieślnicy pokażą jak w tamtych latach wykorzystywano kamień, glinę, drewno. Zastosuje się urządzenia multimedialne, przy których pomocy twórczo, ale w związku z twierdzą, wypełni się czas wędrowcom. Także zabawie i zarazem edukacji mają służyć przeczołgiwania się przez korytarze odwadniające oraz inne atrakcje.

Tym samym w obrębie twierdzy turysta od 1 czerwca br. będzie miał do wyboru dwie trasy i spędzi w niej więcej czasu, niż do tej pory. A jak za jakiś okres powróci na twierdzę browar i piekarnia, co jest w założeniach, pobyt w niej na pewno jeszcze bardziej się wydłuży.

Sympatycznym akcentem konferencji było zakomunikowanie przez wójtkę K. Ruszkowską, że gmina Stoszowice została wyróżniona nagrodą specjalną Śląskiej Nagrody Kulturalnej przez jej jury z Dolnej Saksonii w Niemczech i gratyfikacją finansową w kwocie 3 tys. euro. W ten sposób doceniono działania gminy i spółki Twierdza Srebrna Góra na rzecz rewitalizacji tej XVIII-wiecznej budowli. Wręczenie nagrody nastąpi 21 września br. w Brunszwiku.