Bezpieczne dziecko w gospodarstwie rolnym

BYSTRZYCA KŁODZKA (inf. zewn.). Praca w gospodarstwie rolnym polega na wykonywaniu wielu czynności, m.in. takich jak obsługa maszyn i urządzeń rolniczych, elektronarzędzi, obsługa zwierząt gospodarskich, pozyskiwanie i obróbka drewna itp. Wykonywanie tych czynności wiąże się niejednokrotnie z zagrożeniami, których ignorowanie może zakończyć się poważnymi konsekwencjami w postaci wypadku.

Nierzadko zdarza się, że do prac w gospodarstwie angażowane są dzieci przed ukończeniem 16. roku życia, co może stanowić dla nich duże zagrożenie. Dzieci ze względu na swój poziom rozwoju, nie są przystosowane, zarówno fizycznie jak i psychicznie, do wykonywania wielu prac. Dzieci mogą być angażowane jedynie do prac lekkich, których wykonywanie nie stwarza zagrożenia dla ich zdrowia i życia.

Poruszając problematykę pomocy dzieci przy pracach w gospodarstwie rolnym, należy wskazać wykaz czynności szczególnie niebezpiecznych, związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, których nie wolno powierzać dzieciom w wieku poniżej 16 lat.
 

    
Obsługa maszyn rolniczych
•    Zabronione jest powierzanie dzieciom kierowania ciągnikami rolniczymi, gdyż może to stwarzać zagrożenie dla samego dziecka i osób w pobliżu ciągnika.
•    Dzieciom nie wolno powierzać prac związanych z obsługą kombajnów, kosiarek, pras, kopaczek itp. ze względu na ryzyko pochwycenia przez ruchome części maszyn. Dzieci nie powinny przebywać w strefie pracy maszyn i urządzeń rolniczych.
•    Niedozwolone jest sprzęganie oraz przebywanie dzieci między ciągnikiem a sprzęganą maszyną, ponieważ istnieje ryzyko przygniecenia a także nadmiernego wysiłku fizycznego mogącego doprowadzić do urazów kręgosłupa.
•    Niebezpieczne dla dzieci są również prace związane z obsługą rolniczych maszyn stacjonarnych, takich jak: sieczkarnie, śrutowniki, gniotowniki, mieszalniki, rozdrabniacze, dmuchawy, przenośniki ślimakowe i taśmowe ze względu na ryzyko urazów dłoni spowodowanych przez pracujące noże, topory, walce i bębny.
•    Niedopuszczalne jest przebywanie dzieci na podestach i pomostach załadunkowych sadzarek i siewników w trakcie pracy tych maszyn, w związku z występującym zagrożeniem upadku z wysokości oraz urazu kończyn, w trakcie rozgarniania ziaren lub sadzeniaków.
•    Ze względu na brak posiadania wymaganych kwalifikacji i doświadczenia, obsługiwanie ładowaczy i podnośników przez dzieci jest zabronione.

Obsługa zwierząt gospodarskich
Prace w gospodarstwie rolnym, związane z obsługą zwierząt gospodarskich, powinny być wykonywane przez osoby dorosłe, sprawne fizycznie i silne. Dzieci posiadają ograniczone możliwości psychofizyczne. Duże zwierzęta mogą być niebezpieczne, ponieważ przez kopnięcie, przygniecenie, uderzenie czy ugryzienie mogą doprowadzić do poważnych urazów. Czynności niebezpieczne dla najmłodszych, to również te związane z transportem zwierząt oraz prace przy ich uboju i rozbiorze.

Prace związane z pozyskiwaniem i obróbką drewna
Kolejną kategorię czynności szczególnie niebezpiecznych dla dzieci poniżej 16. roku życia stanowią prace związane z pozyskiwaniem i obróbką drewna.
•    Zabronione jest wykonywanie przez dzieci czynności związanych ze ścinką drzew oraz ich okrzesywaniem.
•    Dzieci do lat 16. nie mogą brać udziału przy załadunku i rozładunku drewna.
•   Kategorycznie zabronione jest użytkowanie przez dzieci pilarek łańcuchowych i tarczowych oraz wykonywanie wszelkich prac z użyciem siekiery.
          
Prace z wykorzystaniem substancji chemicznych
Należy bezwzględnie chronić dzieci przed dostępem do substancji chemicznych stosowanych w gospodarstwie, w tym substancji żrących, paliw, środków ochrony roślin i nawozów. Podczas prac z użyciem substancji chemicznych istnieje ryzyko zatrucia lub poparzenia. Opary ww. substancji mogą w połączeniu z powietrzem tworzyć mieszaniny wybuchowe.

Prace związane z zagrożeniami pożarowymi i poparzeniami
Zabronione jest dopuszczanie dzieci do rozpalania i obsługi pieców centralnego ogrzewania, parników, kotłów do gotowania i suszarni. Zagrożenia związane z możliwością wystąpienia pożaru lub wybuchu może doprowadzić do poparzeń a nawet śmierci.
 

Dzieci nie mogą wykonywać czynności w zakresie spawania gazowego i elektrycznego z powodu występowania zagrożeń wynikających z emisji szkodliwego promieniowania oraz ryzyka porażenia prądem. Dotyczy to zarówno samego spawania, jak i czynności pomocniczych.

Prace dzieci w zamkniętych zbiornikach
Prace w silosach i zamkniętych zbiornikach, a także opróżnianie zbiorników szamb, wywóz gnojówki i gnojowicy to czynności szczególnie niebezpieczne i nigdy nie powinny w nich uczestniczyć dzieci. Poza niebezpieczeństwem urazów mechanicznych istnieje tu ryzyko śmiertelnego zatrucia. W zbiornikach może brakować tlenu, a gromadzące się w nich gazy, tj. siarkowodór, metan i dwutlenek węgla, w wysokich stężeniach, mogą być szkodliwe dla zdrowia oraz życia.

Prace w wykopach ziemnych
Dzieciom nie należy powierzać kopania dołów, rowów oraz wykonywania wszelkich prac w wykopach. Istniejące niebezpieczeństwo oberwania się i obsunięcia ścian wykopu może w konsekwencji doprowadzić do zasypania osoby pracującej. Osunięte masy ziemi mogą spowodować powstanie urazów (złamań i zmiażdżeń) a nawet uduszenie zasypanego dziecka.

Prace na wysokości
Prac na wysokości, np. pomostach, drabinach, drzewach i dachach, nie wolno powierzać dzieciom poniżej 16 lat. Dzieci bywają mniej uważne, zwłaszcza gdy są pochłonięte powierzonym zadaniem. Nie są w stanie ocenić zagrożenia i przewidzieć skutków nieostrożności tak jak dorośli, co w przypadku upadku z wysokości wiąże się z poważnymi urazami głowy i układu kostnego, a nawet śmiercią.

Prace w warunkach szkodliwych, w tym w hałasie i zapyleniu
Praca dzieci w środowisku o dużym natężeniu hałasu, niedostatecznym oświetleniu, w pomieszczeniach zapylonych pyłami pochodzenia roślinnego, jest zabroniona. Podobnie jest w przypadku wykonywania czynności narażających dzieci na kontakt z bakteriami, roztoczami, pasożytami zwierzęcymi, czy grzybami. Prace w szkodliwych warunkach, mogą powodować uszkodzenia słuchu, wzroku, wywoływać choroby zakaźne oraz alergie, dlatego mogą je wykonywać tylko osoby dorosłe, wyposażone w środki ochrony dróg oddechowych, wzroku i słuchu.
 

      
Prace związane z dźwiganiem i przenoszeniem ciężkich przedmiotów
Dzieci nie powinny wykonywać prac obciążających układ kostno-stawowy. Prace wymuszające długotrwałe przyjmowanie nienaturalnej pozycji ciała mogą prowadzić do deformacji stawów i kości młodego rozwijającego się jeszcze organizmu. Mowa tu szczególnie o kręgosłupie i jego zwyrodnieniach, wywołujących ból i nieodwracalne skutki.
Dzieci nie mogą dźwigać i ręcznie przenosić ciężkich przedmiotów. Prace te są przeznaczone dla osób dorosłych i wymagają odpowiedniej siły fizycznej. Osoba młoda, pracująca ponad swoje siły, jest szczególnie narażona na urazy kręgosłupa, stawów i mięśni.
         
Zaangażowanie dziecka w funkcjonowanie gospodarstwa rolnego jest dopuszczalne i pożądane z punktu widzenia nabywania prawidłowych doświadczeń i nawyków, pod warunkiem spełnienia odpowiednich zasad. Powierzane dzieciom zadania nie powinny wiązać się z pracami wskazanymi w ww. wykazie. Udział dzieci w pracach w gospodarstwie rolnym, nie może odbywać się kosztem snu, nauki oraz wypoczynku. Praca musi być adekwatna do ich możliwości i nie stwarzać zagrożenia dla prawidłowego rozwoju psychofizycznego.    
 

Damian Bartkowski
specjalista
KRUS PT w Bystrzycy Kłodzkiej

Opracowano na podstawie materiałów i broszur prewencyjnych KRUS (www.krus.gov.pl)