§ Porady prawne z myślą o Tobie

 

Testament ustny jest zaliczany do szczególnych form sporządzania testamentu. Dla ważności testamentu ustnego muszą zostać spełnione wszystkie warunki, jakie przewiduje kodeks cywilny dla tego rodzaju testamentu szczególnego.
 

Testament ustny, określany potocznie również testamentem słownym, można sporządzić jedynie w obawie rychłej śmieci. Niestety, przepisy prawa nie określają pojęcia „obawy rychłej śmierci”. Wyjaśnienia tego pojęcia należy szukać w orzeczeniach sądów powszechnych, głównie sądu najwyższego. Z orzeczeń tych wynika, że obawa rychłej śmieci oznacza, że po stronie testatora (spadkodawcy) musi występować uzasadniona okolicznościami obawa śmierci, np. pobyt w szpitalu testatora wywołany złym stanem zdrowia. 
 

Należy pamiętać, że testamenty ustny można sporządzić jedynie wtedy, kiedy nie ma możliwości sporządzenia testamentu w zwykłej formie, tzn. testamentu notarialnego lub pisemnego. Nadto, gdy, ustaną okoliczności dla których testament ustany został sporządzony testator winien sporządzić testament w zwykłej formie. 
 

Następnie, dla ważności testamentu ustnego, testament taki musi zostać wygłoszony przez testatora w obecności przynajmniej trzech świadków. Według przepisów kodeksu cywilnego, świadkiem testamentu ustnego nie może być osoba niewidoma, głucha lub niema, nie władająca językiem, w którym posługuje się testator, niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych, niepotrafiąca czytać lub pisać, skazana prawomocnym wyrokiem sądu za składanie fałszywych zeznań. Ponadto świadkiem testamentu ustnego nie może być również osoba najbliższa dla testatora w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, ani osoba, na rzecz której testator dokonał jakiegokolwiek rozporządzenia swoim majątkiem. W przypadku, gdy taka osoba jest świadkiem testamentu ustnego, testament ustny w części, w której doszło do przysporzenia na korzyć takiej osoby jest nieważny. Jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że testator nie sporządziłby testamentu ustnego, gdyby nie przysporzenie na rzecz osoby bliskiej, będącej świadkiem testamentu ustnego, lub świadka testamentu ustnego, który nie jest osobą bliską dla testatora, wtedy cały testament ustny staje się nieważny.
 

Treść testamentu ustnego może być stwierdzona na dwa sposoby. Pierwszy sposób to spisanie przez jednego ze świadków lub osobę trzecią, testamentu ustnego przed upływem roku od jego wygłoszenia przez testatora. Koniecznym w tym przypadku jest podanie miejsca i daty oświadczenia, innymi słowy złożenia przez testatora jego ostatniej woli oraz miejsca i daty sporządzenia pisma. Pismo to muszą podpisać spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie.

Jeżeli treść testamentu ustnego nie została stwierdzona w powyższy sposób, ostatnią wolę testatora można w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków. Jeżeli świadków testamentu ustnego było więcej niż trzech, sąd przesłucha wszystkich, którzy mogą stawić się w sądzie. Oznacza to, że świadków ważnie sporządzonego testamentu ustnego musi być przynajmniej trzech, ale dwóch musi stawić się w sądzie. Nadto zeznania świadków z zakresie potwierdzenia okoliczności sporządzenia testamentu ustnego i ostatniej woli testatora powinny być zgodne. 

Brak spełnienia któregokolwiek z warunków testamentu ustnego powoduje nieważność testamentu ustnego. W tej sytuacji, w przypadku braku innego ważnego testamentu, dochodzi do dziedziczenia ustawowego. 

 

Kancelaria Adwokacka

pl. Solidarności 1/3/5 lok. 516

53–661 Wrocław